Samorząd terytorialny oznacza prawo i zdolność społeczności lokalnych do kierowania i zarządzania częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców w granicach określonych prawem.

Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina – czyli wspólnota samorządowa (ogół mieszkańców gminy) oraz odpowiednie terytorium. Samorządność gminy polega na możliwości współdecydowania przez jej mieszkańców w sprawach gminy bezpośrednio przez głosowanie w referendum lub pośrednio poprzez wybranych przedstawicieli, czyli radnych.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów (takich jak: samorząd powiatowy, wojewódzki czy administracja państwowa).

Zadania publiczne wykonywane przez gminę można podzielić na zadania własne oraz zadania zlecone.

Zadaniem własnym gminy jest zaspokojenie zbiorowych potrzeb jej mieszkańców, a w szczególności zadania własne obejmują sprawy:

  1. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
  2. gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
  3. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
  4. lokalnego transportu zbiorowego,
  5. ochrony zdrowia,
  6. pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
  7. gminnego budownictwa mieszkaniowego,
  8. edukacji publicznej,
  9. kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
  10. kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
  11. targowisk i hal targowych,
  12. zieleni gminnej i zadrzewień,
  13. cmentarzy gminnych,
  14. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
  15. utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
  16. polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
  17. wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
  18. promocji gminy,
  19. współpracy z organizacjami pozarządowymi,
  20. współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Zadania zlecone to te, które państwo lub inne jednostki samorządu terytorialnego przekazały gminie w drodze ustawy lub na podstawie porozumienia. Na realizację zadań zleconych gmina otrzymuje środki finansowe od zlecającego w wysokości koniecznej do wykonania tych zadań.

Gmina może wykonywać swoje zadania dzięki ustawowo zagwarantowanemu prawu pozyskiwania dochodów własnych, a także korzystania ze środków budżetu państwa w formie subwencji oraz dotacji.

Gmina wykonuje swoje zadania poprzez Urząd Gminy, a także Gminne Jednostki Organizacyjne.

Na realizację swoich zadań gmina ma zagwarantowane prawo pozyskiwania dochodów własnych lub subwencji i dotacji z budżetu państwa.

Dochody własne gminy stanowią wpływy z podatków i opłat lokalnych, udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa ze sprzedaży i dzierżawy majątku gminy, odsetki z lokat bankowych i nieterminowych wpłat, spadki, zapisy i darowizny.

Gospodarka finansowa gminy opiera się o budżet gminy stanowiący roczny plan finansowy jej dochodów i wydatków, przychodów i rozchodów. Prognozowane dochody i przychody gminy muszą być równe jej wydatkom i rozchodom, jest to tzw. budżet zrównoważony. Przygotowanie projektu budżetu należy do wyłącznej kompetencji Wójta, zaś jego zatwierdzenie do wyłącznej kompetencji Rady Gminy.

 

Brak załączników.

Opis zmian Data Osoba Porównaj
Artykuł został utworzony. środa, 07 październik 2020 13:42 Piotr Uberman
Artykuł został zmieniony. środa, 07 październik 2020 13:48 Piotr Uberman
Artykuł został zmieniony. środa, 07 październik 2020 13:49 Piotr Uberman
Artykuł został zmieniony. środa, 07 październik 2020 13:50 Piotr Uberman